„Ujawnić sztukę, ukryć artystę, oto cel Sztuki”
Oscar Wilde – „Portret Doriana Graya”
Dziś wyruszymy w świat portretu. A dokładniej – (naj)bardziej bezpośredniego ludzkiego wizerunku, który – zanim wynaleziono aparat fotograficzny (i kamerę), był jedynym sposobem na uwiecznienie czyjejś podobizny. Do dziś np. w Polsce portrety Stanisława Witkiewicza ( FIRMA portretowa) z początku XXw. stanowią żywą encyklopedię ówczesnej elity kraju i ludzi światka kultury czasów przedwojennych. Najważniejszą ( a na pewno najdroższą) podobizną ludzką w historii sztuki pozostaje Mona Lisa Leonarda da Vinci – właśnie portret. Vincent van Gogh obsesyjnie odmalowywał w swych autoportretach własne nastroje. Czy pamiętacie scenę z Titanica i rozkaz pięknej damy: „namaluj mnie jak swoje Francuski” i jej akt namalowany przez rumieniącego się chłopca…? Portret od dawna miał różne funkcje: od wyznania miłości, utrwalenia wizerunku panującego władcy czy siebie. Dla wielu artystów był też wyrazem poszukiwań własnej drogi i manifestem artystycznym (autoportrety) oraz…formą zarobku. Ale od zawsze wiązało się z nim jedno główne zadanie – uwiecznić modela.
Tradycyjne malarstwo – Renesans i Barok
Każdy malarz chwytał się ludzkiego wizerunku z innych powodów. We wszystkich znanych mi portretach ujawnia się ciekawość naturą ludzką, a u artystów zdolność odbicia złożonej (w pozornie prosty sposób) natury portretowanych…Sztuka portretowania przez wieki ewoluowała, stając się z czasem tematem-manifestem stylu i osobowości artysty. Gdzieś po drodze zgubiono to co dla mnie zawsze było najważniejszą częścią portretu: uchwycenia ulotności życia (urody, osobowości ludzkiej) i charakteru portretowanych. A teraz kilka portretów. Zapraszam:
Kiedyś artysta posługiwał się farbami, by ukazać człowieka (wrażliwość i twarz) możliwie najlepiej jak potrafił. Model zasiadał w pracowni malarskiej i tworzenie obrazu wiązało się z wielogodzinnym pozowaniem i cichym obcowaniem malarza z modelem-modelką. Francis Bacon (malarz XX wieczny) często malował siebie i innych na podstawie zdjęć. Andy Warhol tworzył portrety wielokrotne – czasem do zdjęcia postaci dorysowywał kilka linii, określając je dziełem sztuki. Tak więc portret jak całe malarstwo ulegało zmianom.
ZMIANY ZMIANY ZMIANY
Romantyzm dokonywał swoich rewolucji (także w Sztuce) z hukiem. Oświecenie i później malarze realistyczni też zmieniali sztukę, ale bardziej po cichu – wracając do korzeni. Potem przyszedł Impresjonizm, który całkowicie zburzył dotychczasowe myślenie o kolorze i jego zastosowaniu. Van Gogh to chyba największy spadkobierca tej rewolucji. Malarze wyszli ze sztalugami na powietrze i ich jasne i świeże obrazy, piękne barwy i przedstawianie ludzi (idealistyczne i piękne obrazy Renoira) w pełnym blasku zburzyły dotychczasowe prawa, którymi rządziła się także sztuka portretu. Nowe podejście do koloru i rozumienia sztuki pod koniec XIX wieku, znalazło swoje odbicie także w portretach. Odtąd już zupełnie nieistotny stał się model, a demonstracja własnej artystycznej drogi…Portret Mattisse’a (duchowego przywódcy fowistów) to pokazanie drogi nowej sztuki, gdy wynaleziona fotografia (połowa XIX w.) zmieniała wyobrażenie o roli artysty, usuwając w cień dotychczasową jego funkcję:portrecisty-kronikarza. Teraz sztuka wyznaczała nowe szlaki: poszukiwała i eksperymentowała. Picasso i jego kubistyczne portrety (patrz: u góry – tapeta) są tego żywym dowodem…Nowożytne ruchy artystyczne zrywają zupełnie więzi z tradycyjnym wyobrażeniem artysty: portrecisty, wyłącznie odzwierciedlającego dokładnie naturę (patrz renesans i barok). Od teraz sam twórca (też kobiety – emancypują się kobiety, czego przykładem Frida Kahlo i Tamara Łempicka) wyznacza nowe szlaki…
A jaki obraz Ty byś dodał(a) ?
Portrety z tapety u góry (od lewej):
Góra: „Dziewczynka” Artur Grotger XIXw / „Autoportret” -Francis Bacon – XXw./ „Portret Kobiety” – Gosia:) XXIw / „Fotografia kobiety w Kryzie” – Hendrik Kertens 2011r / . dół: „portret Maxa Ernsta” Andy Warhol – lata 70-te XXw./ wizerunek Barracka Obamy, początek XXIw. / Portret dziewczynki – Olga Boznańska, koniec XIXw. / Fernande Olivier – Pablo Picasso XXw.
Link
TU – 10 portretów które są chyba ważne – ranking kogoś innego – A wy co na to?
